Kronyck – 157

Redactioneel Jan Berends: Belofte maakt schuld (afb. 1)
In de afgelopen zomer vond op de Ambtse begraafplaats een bijeenkomst plaats, waar naar voren kwam, dat de PKN Doetinchem van een verplichting af wilde. Daarbij was ook de cultuurwethouder van Doetinchem aanwezig. De verplichting voor de kerk ging over de restauratie van het graf van Adriaan Hendrik baron van Diest (1764-1858), zijn echtgenote en twee dochters. De kerk heeft bij de aanvaarding van een legaat van 500 gulden uit de nalatenschap in 1858 van de baron, de eeuwige verplichting tot onderhoud van de graven op zich genomen.

De kerk, zo gaf men nog aan, wilde alleen een symbolisch bedrag bijdragen. De wethouder gaf daarbij in het gesprek aan, dat zo’n beslissing niet zomaar kon, niet wetend, dat zij als gemeentebestuurder wel enige kluiten boter op het hoofd heeft in een dergelijk verband.

In september kwam het bericht, dat de kerkvoogdij toch 1700 euro geeft voor de restauratie van het grafhek, maar dat er een structurele oplossing moet komen. Hoe? Lastig als je een eeuwige verplichting bent aangegaan.

Nu nog even het gemeentebestuur. De gemeenteraad heeft op 30 maart 1939 de schenking van een perceel grond aan de Kommendijk aanvaard van de toenmalige eigenaar van Slangenburg Passmann, ter realisering van een begraafplaats voor de Slangenburgers, omdat de Ambtse begraafplaats langzamerhand vol raakte. Gratis, maar met de verplichting op aanvraag van de familie het onderhoud van de familiebegraafplaats op Slangenburg op zich te nemen (het in officiële taal gestelde stuk van de beslissing van de gemeenteraad is te vinden in Kronyck nummer 136, blz. 38 en in het boekje Passmanns passie op blz. 54).

Daaraan is op een verzoek om onderhoud van 19 augustus 1955 van mevrouw Irmgard Passmann op 19 oktober 1955 gehoor gegeven door de aanstelling van G.J. Besseling uit IJzevoorde. Daarna is de zaak weer in het vergeetboek geraakt.

Nu Staatsbosbeheer de familiebegraafplaats, een rijksmonument, zo fraai heeft gerestaureerd, is het tijd om nog eens aan deze overeenkomst herinnerd te worden. SBB en gemeente kunnen dan gezamenlijk goed voor het geheel zorgen. Een bijzondere geschiedenisles is wel te trekken: de gevolgen van eeuwige beloften zijn niet te overzien!

Boterfabriek Erica komt weer tot leven (afb. 2)
Een expositie, een DVD en een boekwerkje wekken de voormalige Coöperatieve Zuivelfabriek Erica weer tot leven. Aan de hand van persoonlijke herinneringen, de beschrijving van de dagelijkse werkzaamheden en foto’s ontstaat en beeld van een fabriek die in de vorige eeuw een economisch belangrijke rol speelde in Zelhem. Dankzij een initiatief van Museum Smedekinck en de Oudheidkundige Vereniging Salehem.

Willem Laurens Bouwmeester, leraar, schilder, schrijver (afb. 3)
In Kronyck nummer 156 stond een uitgebreid artikel over de Zelhemse hoofdmeester Bouwmeester, die naast zijn pedagogische werk tijd vond een indrukwekkend oeuvre van kinderboeken op te bouwen. Zijn zoon Willem Laurens Bouwmeester liet zich evenmin onbetuigd. Hij was een veelzijdig man.

Over alledaags leven in Doetinchem, tijdens WO II
Piet Spaans, historisch publicist uit Den Haag, schrijft een serie over zijn leven. Evacuatie bracht hem als kind in 1942 in Doetinchem. De familie Spaans kwam uit Scheveningen, dat voor de kustverdediging moest worden ontruimd. Zijn alledaagse en emotioneel beladen wederwaardigheden in de tweede aflevering over deze evacuatie.

Boerderij ’t Maatje in Gaanderen, anno 1925 (afb. 4)
Medio 2015 kwamen twee nog onbekende foto’s van de achterzijde van de boerderij uit 1925 ter beschikking van de Oudheidkundige Vereniging Gander. Mevrouw Els Epping uit Putten stuurde de foto’s. Zij is een nazaat van Barend Westerveld, die rond 1860 de boerderij had verlaten.

Jan de Beijer, delineavit (afb. 5)
In geschiedkundige publicaties, met name die over streekhistorie, staan vaak dezelfde illustraties. Meestal zijn het tekeningen of gravures van landschappen, stads- of dorpsgezichten, gebouwen of straattaferelen. Grote kans dat het wat onze streken betreft werk van de hand van de Jan de Beijer is. Hij was een zeer productief tekenaar in de 18e eeuw.

Anneke Fokkema, eerste vrouwelijke dominee in Doetinchem (afb. 6)
Ze kwam, zag en overwon. In de zestiger jaren was het niet gewoon dat een vrouw het domineesambt bekleedde. Dat dit toch lukte in Doetinchem had waarschijnlijk als oorzaak, dat in een kleinere gemeente moeilijker kandidaten gevonden werden en dat de financiële beloning niet zo groot was. Bovendien had Doetinchem een band met de vader van Anneke, dominee F.J. Fokkema, die als hulppredikant werkzaam was in Doetinchem en haar naar voren schoof omdat hij het gewoon vond dat ook vrouwen dit ambt konden bekleden. Maar emancipatie was het!